ITY مخفف عبارت Intermingle Textured yarn است که از ترکیب نخ POY و FDY با جمع شدگی متفاوت، نخ خود تکسچره (ITY) تولید میشود. عبارت Bi-Shrinkages نام دیگر برای نخ های خود تکسچره هستند خواص رنگ پذیری نخ خود تسکچره بدلیل وجود POY در ساختارش بهبود یافته است. همچنین ، نخPOY و FDY موجب میشود که نخ ITY نیازی به تثبیت حرارتی وتاب و تکسچرازینگ ندارد و در ساختارش حالت تکسچره دارد. اولین بار در سال 1960 میلادی در کشور ژاپن، بمنظور بهبود زیردست و زیبایی ظاهری پارچه ، نخ های متفاوت با خواص متمایز با هم ترکیب نموده و اولین نخ پلی استری به نام شینگوسن تولید کردند، شینگوسن در ژاپنی به معنای نخ مصنوعی جدید است.
ویژگی نخ های خود تکسچره:
ویزگی بارز پارچه های تولید شده از نخ های خود تکسچره زیر دست نرم ولطیف آنهاست که مشابه به پارچه های خازنی است. از لحاظ زیر دست این پارچه ها به سه دسته کلی تقسیم میشوند:
- زیر دست ابریشمی
- زیردست شانتونگ
- زیردست پوست هلویی
فرآیند تولید
بطور کلی با ترکیب دو نخ فیلامنتی با ویژگی های جمع شوندگی متفاوت (مانند FDY,POY) ، یکی از نخ ها به دور نخ دیگر تابیده میشود و زیردستی لطیف مانند تکسچرایزینگ به پارچه میدهد. دو روش دو مرحله ای و تک مرحله ای برای تولید نخ خود تکسچره وجود دارد:
- دو مرحله ای:
نخ های فیلامنتی بطور جداگانه تولید میشوند و در مراحل بعد ادغام میگردند. برای ادغام آنها از روش های زیر استفاده میشود:
- ترکیب نخها در ماشین تکسچره
- ترکیب نخها در ماشین کشش-تاب
- ترکیب نخها در ماشین کشش- پیچش
لازم به ذکر است بدلیل استفاده گسترده نخ ITY در نساجی روش دو مرحله ای مقرون بصرفه نیست.
- تک مرحله ای:
با ارتقا و پیشرفت دستگاه های ریسندگی میتوان نخ خود تکسچره در یک مرحله با سرعت بیش از 3200 متر بر دقیقه تولید شود. در یک مرحله نخهای فیلامنتی (POY,FDY) در یک ماشین ریسیده و ترکیب میشود.
مزایای استفاده از فرایند تک مرحله ای تولید نخ ITY :
- کاهش هزینه و افزایش سرعت تولید
- با این روش میتوان نخ های جدید و متنوعی تولید میشود.
- میتوان خصوصیات نخ را کنترل کرد و نخ های دو رنگ یا تک رنگ تولید کرد.
- با توجه به تولید همزمان ضایعات باقی مانده کاهش می یابد.
رنگرزی نخ خود تکسچره
بدلیل ترکیب نخ های فیلامنتی در ساختار نخ ITY فرایند رنگرزی آنها ترکیبی از دو حالت متفاوت است. عوامل موثر بر فرآیند رنگرزی نخ های خود تتکسچره را ادامه مشاهده میکنید:
- شدت درگیری و گره نخ های فیلامنتی
- میزان جمع شدگی نخ ها سازنده و نسبت بین آنها
- نمره نخ و ظرافت هر یک از نخ ها
- نوع پلیمر اجزای سازنده
- ویژگی حرارتی هر یک از اجزای سازنده
هرچه درگیری و گره میان اجزای سازنده نخ ITY بیشتر باشد، از دورنگی شدن نخ جلوگیری و رنگرزی یکنواخت حاصل میشود.
بدلیل جمع شدگی نخ ITY و دوجزئی بودن آنها، رنگرزی بصورت ملانژ است بنابراین فرآیند رنگرزی این نخ ها با رنگزای با وزن مولکولی پایین در دمای 130 درجه سانتی گراد انجام میشود تا حدودی مشکل برطرف شود.
هرچه ظرافت نخ های فیلامنتی (اجزای سازنده نخ ITY) کمتر باشد رنگرزی حاصل یکنواخت تر خواهد بود.
فرآیند رنگرزی نخ های پلی استری در دمای نزدیک به انتقال شیشه ای انجام میشود که بر یکنواختی اثر گذار است.
کاربرد نخ خود تکسچره:
این نوع نخ ها در پارچه های کرپ بطور گسترده استفاده میشود. در پارچه های پوست هلویی بدلیل بیرون زدگی یک جز از ساختار کلی نخ این نخ ITY استفاده میشود که باعث زیردست لطیف و نرم در پارچه میشود. نخ های در پارچه های مبلی، پرده، تریکو و البسه ورزشی بکار میروند.
