شیوع ویروس COVID-19 یکی از بحران های عظیم بهداشتی پس از جنگ جهانی دوم است که شوک بزرگی به اقتصاد کشورها وارد کرد. اما با وجود بحران به وجود آمده، صنعت نساجی می تواند نقش کلیدی و مهمی در بازگشت شرایط اقتصادی کشورها به ویژه کشورهای در حال توسعه به وضعیت سابق ایفا کند.

بنابر گزارش های منتشر شده، ارزش بازار نساجی و پوشاک در سال 2019 حدود 1.9 تریلیون دلار بوده است. از سوی دیگر در سال 2020 حجم تجارت جهانی بین 13-32% کاهش یافت و نرخ رشد جهانی در این سال به منفی 3 درصد رسید. پیش بینی ها نشان میدهد ارزش بازار نساجی و پوشاک پس از غلبه بر بحران کرونا، با رشد 3.5 درصدی به 3.3 تریلیون دلار در سال 2030 خواهد رسید.

صادرات پارچه و پوشاک همواره سهم بزرگی در بخش صادرات بسیاری از کشورها داشته است. مثلا به صورت میانگین 85% صادرات بنگلادش، 59% صادرات پاکستان، 12% صادرات ترکیه و 11% صادرات مصر به این بخش اختصاص دارد. البته کشورهای دیگری نیز وجود دارند که علیرغم داشتن مواد خام مرغوب به دلیل عدم بازاریابی مناسب و نداشتن برندهای شناخته شده، نتوانسته اند جایگاه مناسبی در دنیا پیدا کنند.

صنعت نساجی با فراهم کردن فرصت های شغلی فراوان برای افراد جامعه، می تواند نقش بسیار مهمی در غلبه بر رکود اقتصادی کشورها در مواجهه با ویروس کرونا داشته باشد. در این راستا استفاده از الیاف بازیافتی یکی از راه هایی است که با حذف هزینه های مربوط به مواد اولیه، می تواند هزینه های تولید را کاهش دهد. از سوی دیگر منسوجات فنی و منسوجات هوشمند نیز پتانسیل بالایی در صنایع تجهیزات پزشکی، اتومبیل سازی، صنایع عمرانی، هوا فضا و غیره دارند و می توانند ارز آوری زیادی برای کشورها داشته باشند.

صنعت پوشاک در حدود 60 میلیون کارگر را به خدمت دارد که حدود 75% از آن ها خانم ها هستند. شیوع ویروس کرونا تاثیر به سزایی بر چرخه ی تقاضای پوشاک داشته است بسیاری از برندها و خرده فروشان بخش عمده ای از سفارشات خود را از دست داده اند. آمارها نشان می دهد میلیون ها کارگر اخراج شده و یا در حالت تعلیق قرار گرفتند و این آمار روز به روز در حال افزایش است. از طرف دیگر افرادی که هنوز به کار خود ادامه می دهند، به دلیل عدم رعایت پروتکل های بهداشتی توسط بسیاری از کارفرماها، در معرض ابتلا به ویروس قرار دارند.

چشم انداز آینده ی بازار منسوجات در دست کشورهایی خواهد بود که توان تولید محصولات با کیفیت و در عین حال کم هزینه را در کوتاه ترین زمان ممکن داشته باشند. بنابراین کشورها باید برای بازسازی اقتصاد خود سریع و استراتژیک عمل کنند.

برای این منظور، بانک توسعه اسلامی اهداف روشنی را برای افزایش سرمایه گذاری خصوصی و دولتی برای 57 کشور عضو خود تعیین کرده است تا توسعه اقتصادی و اجتماعی آنها را تقویت کرده و رقابت صنایع کلیدی مرتبط با بازار جهانی را تقویت کند. به عنوان مثال بانک توسعه اسلامی در حال ساخت پلتفرمی برای کشورهای عضو خود است که شامل افزایش امکان تجارت و سرمایه گذاری جهانی و جذب سرمایه از بخش های دولتی و به ویژه بخش خصوصی است.

غلبه بر مشکلات ناشی از شیوع ویروس کرونا و بازسازی سریع شرایط اقتصادی کشورها کار ساده ای نیست و به همکاری کشورها و رویکردهای جدید نیاز دارد. با این وجود، کشورها و بنگاه هایی که بتوانند خود را با تغییرات به وجود آمده و روابط جدید تطبیق دهند بیشترین مزایا را در میان مدت و بلند مدت به دست خواهند آورد و برای بحران های بزرگ بعدی مقاوم تر خواهند بود.

در این راستا صنعت نساجی و پوشاک با ظرفیت بالای خود در کارآفرینی می تواند بخش بزرگی از خلأهای اقتصادی جامعه را پر کند. تولید مواد اولیه مرغوب از جمله الیاف در داخل کشور نه تنها  از خروج ارز از کشور جلوگیری می کند بلکه در صورت وجود بستر مناسب، می تواند به کشورهای همسایه صادر شده و منجر به ارز آوری شود. با توجه به اینکه تولید یک پارچه و سپس لباس شامل مراحل متعددی است، هر یک از خروجی های این مراحل که شامل الیاف، نخ، پارچه و لباس می باشد پتانسیل صادر شدن و کمک به شرایط اقتصادی کشور را دارند و تنها کافی است کیفیت مطلوب را داشته باشند و بازاریابی صحیحی برای آن ها صورت گیرد.

در همین شرایط نامطلوب و کاهش چشم گیر تقاضای جهانی برای پوشاک، کشورهایی مانند ترکیه در جذب بازار نسبتا موفق عمل کرده و تولیدات خود را به سمت پوشاک راحتیِ خانگی سوق دادند و از این طریق جان تازه ای به صنعت نساجی خود دادند. بنابراین بررسی دقیق چالش ها و فرصت ها در هر موقعیت می تواند راهی به سوی پیشرفت باشد.