جوت یک فیبر گیاهی طبیعی است که در دسته الیاف طبیعی مانند کتان، کنف، کناف و رامی قرار می گیرد. این گیاه در شرق قاره هند که شامل بنگال غربی و بنگلادش است به صورت سنتی کشت میشود. معمولا چهارگونه از گیاه جوت وجود دارد.
- توسا (Tossa)
- جوت سفید (White)
- مستا (Mesta)
- بیملی (Bimli)
هر گونه از جوت در 1 تا 8 دسته تقسیم بندی میشود، که در آن 1 به معنای بهترین کیفیت است و به ترتیب کیفیت آن کاهش میابد به طوریکه 8 بدترین کیفیت در هر دسته است. در میان انواع گونه های جوت، میزان تولید الیاف جوت توسا حدودا 78% و بالاترین مقدار است. میزان تولید جوت سفید در حدود 10% است.
نوع دیگر درجه بندی بر اساس منطقه رویش گیاه است که به صورت جدول زیر تقسیم بندی میشود.
مبنای درجه بندی جوت بر اساس رنگ، طول، ظرافت الیاف، درخشندگی، میزان استحکام، تمیزی، میزان عیب و مقداری که انتهای ریشه باید جدا شود است. هر چه الیاف مرغوب تر باشد دارای رنگ یکنواخت تر، درخشندگی بالاتر، عاری از هر گونه عیب و فاقد ریشه است.
علاوه بر این کیفیت جوت در فصول مختلف متفاوت است. ماهیت خاک، آب، میزان بارندگی، میزان رطوبت موجود در هوا و توپوگرافی منطقه رویش گیاه بر روی کیفیت آن تاثیر میگذارد. به طور مثال الیافی که با آب تمیز آبیاری شود به مراتب کیفیت بهتری نسبت به الیافی دارد که با آب کثیف و گل آلود رشد کرده باشد. زمان برداشت نیز بر کیفیت جوت تاثیر مستقیم دارد.
سیستم درجه بندی جوت:
درجه بندی پوکا(Pucca Grading): درجه بندی جوت خامی که ریشه آن بریده شده است را درجه بندی پوکا می گویند.
درجه بندی کوچا(Kucha Grading):جوت خامی که ریشه آن قطع نشده باشد به درجه بندی کوچا معروف است.
درجه بندی کوچا(Kucha Grading):پس از استخراج، بر اساس این سیستم درجه بندی الیاف جوت بر اساس ویژگی هایش در دسته های زیر طبقه بندی میشود:
- Top: استحکام بسیار بالا، رنگ یکنواخت، درخشندگی و جلا عالی
- Middle: استحکام بالا، رنگ متوسط، جلا و درخشندگی خوب
- Bottom: الیاف بدون عیب، استحکام متوسط
- B-Bottom: الیاف بدون عیب، استحکام متوسط، برای درجات بالا مناسب نیست
- C-Bottom: الیاف بدون عیب، استحکام متوسط، مخلوطی از رنگ های مختلف،
- X-Bottom: ضعیف ترین الیاف جوت
درجه بندی پوکا(Pucca Grading):
درجه بندی دو گونه رایج و پر مصرف در سیستم درجه بندی پوکا به صورت زیر است.
الف) درجه بندی پوکا از گونه جوت توسا:
Bangla Tossa Special (B.T.S)-1
دارای رنگ یکنواخت، طلایی/ قرمز، ظرافت زیاد، استحکام بسیار بالا، جلا و درخشندگی عالی، کاملا عاری از هر عیب، دارای برش منظم
Bangla Tossa-A (B.T.A)-2
دارای رنگ یکنواخت، رنگ خاکستری/ طلایی یا طلایی روشن مایل به قرمز، ظرافت زیاد، ظرافت بالا، استحکام بالا، جلا و درخشندگی خوب، عاری از هر نقص، تمیز و دارای برش منظم
Bangla Tossa-B (B.T.)-3
دارای رنگ خاکستری روشن متمایل به قرمز، ظرافت خوب، زیر دست متوسط، جلای متوسط، دارای میزان عیب کم، برش های منظم
Bangla Tossa-C (B.T.C)-4
دارای ترکیبی از رنگ ها، استحکام متوسط، کمی چسبنده و صمغی، بدون ریشه، به خوبی برش خورده و خراشیده شده
Bangla Tossa-D (B.T.D)-5
دارای رنگ مخلوط، استحکام متوسط، گاهی پوسته پوسته و دارای خراش روی سطح و لکه، برش خورده، بدون ریشه سیاه انتهایی دارای صمغ
Bangla Tossa-E (B.T.E)-6
این طبقه از جوت ممکن است دارای هر رنگی باشد، استحکام آن نیز متغیر است، عاری از الیاف مرده، عاری از چوب
ب) درجه بندی پوکا از گونه جوت سفید:
Bangla White Special (B.W.S)-1:
رنگ سفید یا کرمی، بافت خوب، استحکام عالی، براق، تمیز، عاری از آلودگی، خوب خراش خورده، بدون انتهای قرمز
Bangla White-A (B.W.A)-2
رنگ سفید تا کرمی، بافت خوب، محکم،جلای خوب، عاری از لکه، تمیز و بدون انتهای قرمز
Bangla White-B (B.W.B)-3:
رنگ کرمی بی رنگ، جلای خوب، استحکام خوب، بدون عیب، برش تمیز، بدون انتهای قرمز
Bangla White-C (B.W.C)-4
رنگ قهوه ای روشن، قرمز روشن، تمیز، استحکام خوب، جلای متوسط، فاقد لکه و قسمت های صمغی به خوبی جدا شده است. عاری از ریشه و انتهای سیاه، انتهای نرم قرمز جدا نشده
Bangla White-D (B.W.D)-5
مخلوط رنگ های مختلف، استحکام متوسط، دارای خراش روی سطح، ممکن است دارای لکه باشد، صمغی، انتهای قرمز جدا نشده
