مقدمه
نخ تار در هنگام بافت در دستگاه های بافندگی تحت تاثیر نیروی های وارده دچار سایش شده و در نقاط ضعیف ممکن است دچار پارگی شوند.هدف آهارزنی چسباندن الیاف و پوشش نخ به منظور افزایش استحکام و مقاومت در برابر سایش وایجاد ظاهری صاف و یکنواخت است، با تکنیک های مکانیکی مختلف، نخ در خمیر اهار فرورفته و سپس خشک میشود. پس از آهارزنی پرشوندگی الیاف افزایش می یابد و از گلوله شدن جلوگیری میشود. همچنین، الیاف کاملا به بدنه نخ میچسبد و در هنگام عبور از دستگاه بافندگی الباف باز نمیشود. بدلیل سطح صاف و یکنواختش اصحکاک بین نخ و دستگاه کاهش می یابد.
ضرورت اهار
در ماشین بافندگی ، در هنگام بافت پارچه، تنش ها و کرنش های مختلفی به نخ (مخصوصا نخ تار) وارد میشود و این امر احتمال شکستگی نخ را افزایش و موجب کاهش کیفیت و راندمان تولید در ماشین های بافندگی میگردد.
تنش های مختلفی که بر روی تار در حین بافندگی وارد می شود :
- کشش نخ تار در اثر نیروهای مخالف
- تنش های مکانیکی دستگاه بافندگی
- اصطحکاک و سایش های وارد بر نخ حین بافندگی
هدف آهار زنی
هدف از اهارزنی نخ تار، افزایش قابلیت بافتن نخ تار است:
- افزایش مقاومت در برابر سایش
- صاف و یکنواخت کردن سطح نخ
- استحکام کششی نخ را افزایش میدهد
الیاف متفاوت،اهار زنی های مختلف:
مقاومت نخ ها در برابر تنش ها و کرنش های مختلف در دستگاه بافندگی برای همه الیاف یکسان نیست، از طرف دیگر الیاف مختلف نسبت به این تنش ها متفاوت عمل می کنند. به عنوان مثال الیاف ابریشم و نخ های فیلامنتی به دلیل پیوستگی این فیلامنت ها دارای چسبندگی قوی بوده و رفتار کشسانی خوبی دارند. الیاف پشم قابلیت انبساط بالا اما استحکام کمی دارند، در حالی که کتان و جوت دارای استحکام کششی بالا اما ازدیاد طولی کم در هنگام شکست و مقاومت محدودی دارند. بنابراین نه تنها استحکام، بلکه چقرمگی نخ ها مهمتر از استحکام یا کشیدگی به تنهایی است.
کشش اعمال شده توسط دستگاه آهارزنی:
مکانیسم بافت تنش های مختلفی را به نخ وارد می کند. علاوه بر این، خود فرآیند اهارزنی، تنش‌های خاصی را ایجاد می‌کند که در طول مسیر نخ تغییر می‌کند. تنش وارده از طریق دستگاه اهار زنی نخ بسیار زیاد است. این تنش ها در قسمت های مختلف دستگاه اهارزنی متفاوت است و وضعیت نخ را نیز تغییر می دهد.
مواد آهارزنی:
مواد چسبنده: ماده اصلی خمیر اهار است. دو عملکرد چسبندگی الیاف و پوشش روی سطح نخ را انجام می دهد. پوشش روی سطح نخ، نخ ها را صاف و یکنواخت می کند. همچنین الیاف بیرون زده در امتداد سطح نخ کمتر شود. این کار شکستگی های ناشی از سایش را به حداقل می رساند. این مواد چسبنده شامل نشاسته طبیعی ، نشاسته اصلاح شده و نشاسته مصنوعی است.
صمغ: از همان صمغ های طبیعی و اصلاح شده و مصنوعی نیز می توان به عنوان مواد چسبنده استفاده کرد. صمغ ها ویسکوزیته بسیار کمی دارند اما خاصیت نفوذ و چسبندگی خوبی دارند. به عنوان مثال – صمغ آربیک.
نرم کننده: بعد از چسب، نرم کننده جزء مهم بعدی خمیر اهار است. بیشتر چسب ها پس از خشک شدن، فیلمی سفت و غیر قابل انعطاف تولید می کنند. این باعث می شود نخ سفت و غیر قابل انعطاف باشد و تمایل به شکستن دارد. برای اصلاح این سفتی از نرم کننده استفاده می شود. نرم کننده به طور کلی روغن یا چربی ساخته شده است و دارای مولکول های انعطاف پذیر در ساختار خود است. یک نرم کننده پیوستگی لایه چسبنده را می شکند و نخ را انعطاف پذیر می کند تا نخ شکسته نشود و کشیده شود.
گندزدا: اغلب نشاسته طبیعی به عنوان چسب برای اهار نخ استفاده می شود. از آنجایی که اینها مواد غذایی وطبیعی هستند، باعث رشد میکروارگانیسم ها به ویژه در محیط های گرم و مرطوب می شوند. سپس این میکروارگانیسم ها باعث ایجاد بوی بد و لکه های رنگی روی نخ های تار می شوند. بنابراین مواد ضدعفونی ضروری است. به عنوان مثال – کلرید روی، سولفات مس، سولفات روی به عنوان مواد ضدعفونی و گندزدا استفاده می گردد.
عامل وزن دهنده : بمنظور افزایش پر بودن زیردست و وزن، ماده ای که به عنوان وزن دهنده نامیده می شود به خمیر اهار اضافه می شود. بنابراین پارچه جذاب تر شده و ارزش فروش آن افزایش می یابد. مواد وزن دهنده معمولاً نمک های ارزان قیمت مانند سولفات باریم هستند.
عامل روشن کننده: از این ماده برای افزایش سفیدی پارچه خام و افزایش ارزش فروش آن هنگام فروخته شدن پارچه در حالت خام استفاده می شود. عوامل روشن کننده نیز نور خورشید را جذب می کنند و نور ماوراء بنفش را منعکس می کنند تا پارچه سفیدتر و روشن تر به نظر برسد.
ماده جاذب رطوبت: پس از اهارزنی نخ ها خشک می شوند. در گذشته تمایل به خشک کردن بیش از حد نخ وجود داشت به طوری که رطوبت کمتر از حد معمول باعث می شد انعطاف پذیری نخ تار کاهش و شکننده تر شوند.
عوامل آنتی استاتیک: الیاف مصنوعی آبگریزند و در اثر مالش الکتریسیته ساکن بر الیاف مصنوعی ایجاد می شود. استاتیک از بسیاری جهات مشکل ساز است. ذرات خاک و گرد و غبار را جذب می کند و پارچه را خراب می کند. برای غلبه بر این مشکل، عوامل آنتی استاتیک به مخلوط اهار اضافه می شوند. به عنوان مثال- گلیسرول، پلی اتیلن گلیکول، لیساپول NX، صابون.
عوامل مرطوب کننده: این مواد برای نخ های تار الیاف مصنوعی نیز مورد نیاز هستند. از آنجایی که الیاف مصنوعی آبگریز هستند، خیس شدن آنها توسط محلول آبی چسب ها دشوار است. بنابراین نخ های تار الیاف مصنوعی به راحتی توسط خمیر اهار مرطوب می شوند.
عامل ضدکف: هنگامی که از عوامل ضد الکتریسیته ساکن و مرطوب کننده استفاده می شود، کف بیش از حد تشکیل می شود. برای جلوگیری از کف، مواد ضد کف که از برخی روغن ها مانند روغن کاج هستند اضافه می شود.
