روش رنگرزی با رنگزای راکتیو

رنگرزی با رنگ راکتیو

برای حل کردن این نوع رنگ، ابتدا آن را با مقداری کمی آب سرد مخلوط کرده و به شکل خمیر در می آورند. خمیر به دست آمده را با آب ۳۰ تا ۵۰ درجه سانتیگراد رقیق می کنند. با وجود این که محلول پایداری نیست اما می توان آن را تا ۴ساعت نگاه داشت.

نباید به محلول و یا خود رنگ راکتیو، محلول قلیایی اضافه کرد. علاوه بر این رنگ راکتیو به منظور حل شدن، به هیچ عنوان جوشانده نشود.

برای رنگرزی الیاف سلولزی با رنگ راکتیو ۴ روش وجود دارد که عبارتند از:

  • رمق کشی (batchwise)
  • پروسه نیمه پیوسته (semi-continuous)
  • پروسه رنگرزی پیوسته (continuous)
  • چاپ (printing)

روش رمق کشی برای رنگرزی

در این روش، مقداری رنگ با استفاده از محیط آبی خنثی یا اسیدی ضعیف روی پارچه قرار می گیرد که مقدمه ای برای مرحله تثبیت است. حمام اولیه شامل یک رنگ کاملا حل شده در آب،  ماده حل کننده از قبیل اوره و یک الکترولیت مانند نمک رایج یا نمک طعام (Glouber salt) است.

در چنین شرایطی، رنگ فعال نیست و یا اینکه فعالیت بسیار کمی تا مرحله جذب سطحی روی الیاف دارد. PH حمام توسط افزودن ماده قلیایی افزایش می یابد. به این ترتیب، تثبیت رنگ روی الیاف اتفاق می افتد.

انواع خاص از رنگ های راکتیو باید تحت دمای خاص قرار گیرند. پس از این مرحله ، مرحله شست­وشو است تا رنگ های تثبیت نشده، قلیا و نمک نیز زدوده شوند.

اغلب شیوه رنگرزی رمق کشی به ۴ مرحله تقسیم می شود که در این قسمت به آن می پردازیم:

  1. روش رنگرزی رمق کشی رایج

در این روش مواد رنگرزی و الکترولیت در زیر دمای تثبیت به حمام رنگرزی افزوده شده و پس از گرم کردن حمام تا دمای تثبیت ماده قلیایی اضافه می شود.

اگر سرعت افزودن نمک و افزایش دما به خوبی کنترل نشود، ممکن است رنگرزی به صورت غیر یکنواخت صورت گیرد. در این روش زمانی مطلوب است که رمق کشی سریع، امکان پذیر

  1. روش رنگرزی رمق کشی در دمای ثابت

در این روش، دما در ابتدای سیکل ثابت شده و حین پروسه رنگرزی نیز ثابت باقی می ماند. افزودن رنگ در ابتدای پروسه انجام می گیرد.

ممکن است ابتدا، الکترولیت به صورت مرحله به مرحله اضافه شود. ماده قلیایی پس از زمان مناسب به منظور تثبیت رنگ اضافه می شود. مهم ترین مسئله در این روش، کنترل دما است.

  1. روش رنگرزی رمق کشی در دمای بالا (High temperature)

این روش شامل شروع فرایند رنگرزی از دمای بالا است و پیش از رسیدن به دمای ثابت، قلیا را اضافه می کنند. دمای بالا سرعت پخش رنگ را بهبود بخشیده، یکنواختی و مهاجرت رنگ افزایش می یابد.

علاوه بر این، رمق کشی در رنگ هایی با تمایل بالا کاهش می یابد. این شیوه برای رنگرزی پارچه هایی از نخ هایی با تاب بالا مانند کالاهایی با بافت های متراکم یا برای پارچه های ویسکوز ریون مورد استفاده قرار می گیرد.

  1. روش رنگرزی رمق کشی تک مرحله ای

در این روش رنگ، نمک و قلیا در ابتدای فرایند افزوده می شود. به دلیل وجود قلیا در ابتدای فرایند، برای به حداقل رساندن هیدرولیز، دمای شروع باید کم باشد.

سادگی و کاهش زمان فرایند از مزایای این روش است. زیرا، مواد شیمیایی و رنگ در ابتدای پروسه اضافه می شوند. این روش برای کالاهایی که تراکم زیادی دارند و نفوذ در آن ها دشوار است، از اهمیت کمتری برخوردار است.

نکته

در بافت های پنبه ای رنگرزی به صورت رمق کشی و بر روی دستگاه ژیگر و برای پارچه های بافته شده یا سبک وزن، ماشین جت مناسب است.

روش رنگرزی نیمه پیوسته

یکی از روش های رمق کشی است که با نسبت L:R بسیار کم و در دمای محیط انجام می شود. با استفاده از این روش، کالا تا حد امکان به صورت یکنواخت رنگرزی می گردد.

پس از مرحله پد، کالا به همراه پلاستیک پیچیده می شود تا مانع از تبخیر آب و واکنش قلیا با دی اکسید کربن موجود در هوا شود. غلتک ها جهت جلوگیری از مهاجرت تدریجی رنگ چرخانده شده و کالاهایی که تحت کنترل دمایی نگهداری می شوند از میزان تکرار پذیری بیشتری برخوردار است.

از مزایای استفاده از پد، می توان به هزینه اولیه پایین، کاهش مصرف آب، انرژی و مواد شیمیایی، کاهش کنترل پساب و هزینه کار، افزایش قابلیت بهره وری و بهبود کالاهای رنگی مانند ثبات بالای رنگی و تکرارپذیری بالا اشاره کرد.

روش رنگرزی پیوسته

در این روش پارچه را به شکل پهن باز کرده و توسط پد کردن، رنگ را به پارچه انتقال می دهند. این مرحله با یک فرایند تک حمامه یا دو حمامه انجام پذیر است.

در یک فرایند تک حمامه، مواد قلیایی در همان حمام قرار می گیرند، درحالیکه در فرایند دو حمامه مواد قلیایی از حمام دوم به پارچه اضافه می شود. پس از این مرحله، کالای آغشته شده در معرض فرایند تثبیت قرار می گیرد که عموما با استفاده از گرمای خشک مانند ترموفیکس بخار (Steam fixation) و به دنبال آن مرحله شست و شو انجام می شود.

روش رنگرزی چاپ (Printing)

رنگ های راکتیو برای چاپ پارچه بسیار پرکاربرد است. روش های استفاده از رنگ راکتیو در مقایسه با سایر روش های رنگرزی تفاوت چندانی ندارد.

در این فرایند، به جای اینکه از محلول آبی استفاده شود، یک رنگ راکتیو در یک خمیر چاپ حاوی ماده غلظت دهنده و مواد کمکی مانند اوره، قلیا و مواد اکسید کننده مورد استفاده قرار می گیرد. دو روش اصلی برای تثبیت رنگ در چاپ رنگ های ری اکتیو وجود دارد که عبارتند از:

  1. بخار جوی با استفاده از بخار اشباع
  2. گرمای خشک

راندمان رنگرزی%100 با رنگهای راكتیو امكان پذیر نیــست، عـلل مختـلفی می توانند موجب بروز ایــن مساله باشند، كـــه در زیر به آنها اشاره شـــده است:

  • عدم جذب كامل رنگ توسط لیف
  • تبدیل شدن رنگ به حالت غیر فعال در اثر هیدرولیز
  • كامل نشدن واكنش بین رنگ و لیف
  • گسستن پیوندهای بین رنگ و لیف در مرحله تثبیت

خرید و فروش انواع

بازار نخ و الیاف ایران

لینک کوتاه

https://iranyarn.ir/c/hu6u

بازار نخ و الیاف ایران

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *