رنگ دیسپرس ( Disperse dye ) یک نوع رنگ نساجی می باشد که به صورت پودر به فروش می رسد و یک رنگ غیر یونی است. این نوع رنگ انحلال کمی در آب داشته و مقاومت خوبی در برابر نور، شستشو، سایش و تصعید دارند.

این رنگ از نوع شیمیایی آنتراکینونی، آزو و نیترو است و تعداد محدودی از رنگ های دیسپرس شامل گروه های آمینو می باشند. اما رنگ دیسپرس شامل گروه های قابل حل مانند اسید سولفونیک نمی باشد و در محیط های آبی با مواد دیسپرس کننده به کار می رود. وزن مولکولی رنگ دیسپرس تقریبا 300 تا 800 است و همچنین نقطه ذوب و تصعید رنگزاهای دیسپرس بالای 150 درجه می باشد. اندازه ذرات رنگزاهای دیسپرس معمولا 0.5 تا 2 میکرون است. کارخانجات سازنده رنگزاهای دیسپرس را با استفاده از دیسپرس کننده ها و سایر مواد دیگر به صورت پودر در می آیند. اگرچه این رنگزاها دارای گروه آلیفاتیکی مثل OH-NH2 می باشند اما دارای So3 منفی نیستند و در شرایط رنگ کردن جهت استفاده از رنگ دیسپرس کمتر از 0.1 میلی گرم در یک لیتر حل می شوند.

از رنگ دیسپرس برای رنگرزی الیاف پلی استر و استات سلولز استفاده می شود. این نوع رنگ در صنایع کاغذ، چرم و نساجی کاربرد دارد.

روش های رنگرزی با رنگزای دیسپرس: 

• روش کریری
• روش ترموزول
• رنگرزی در دمای بالا

رنگزای دیسپرس از لحاظ مقاومت دمایی و میزان انرژی را به ۴ کلاس تقسیم می‌شود که با توجه به نوع کاربرد نهایی، بایستی کلاس رنگزای موردنظر انتخاب گردد و با انتخاب نوع رنگزا، می‌توان روش رنگرزی و نوع ماشین‌آلات مصرفی را انتخاب نمود.

1.  رنگزای کلاس A: این نوع رنگزا، میکرومولکول‌هایLow Energy  هستند که برای پارچه‌های پلی‌استر با روش کریری استفاده می‌شود؛ همچنین، عمده مصرف آن مربوط به رنگرزی دی استات در دمای  85 °c است.
2.  رنگزای کلاس B: این نوع رنگزا، در دسته رنگ‌های Medium Energy قرار دارند که عملیات رنگرزی تحت دمای جوش 105-98 °c صورت می‌گیرد و به رنگرزی به روش کریر معروف است.
3. رنگزای کلاس C: عملیات رنگرزی توسط این دسته از رنگزاها در دمای °c 130 انجام می‌گیرد که اصطلاحاً به آن رنگرزی در دمای بالا گفته می‌شود.
4. رنگزای کلاس D: چهارمین کلاس رنگزای دیسپرس دارای Sublimation بسیار بالایی است که جهت رنگرزی در دمای °c 220 مورداستفاده قرار می‌گیرند. این نوع رنگزاها که قابل استفاده در چاپ هم هستند، در ماشین‌آلات ترموزول جهت عملیات رنگرزی استفاده می‌گردند.

با توجه به نوع کاربرد نهایی، بهتر است که برای رنگ‌ها و شیدهای مختلف از یک کلاس رنگزا استفاده گردد؛ به عنوان مثال برای رمق‌کشی، رنگزای کلاس C پیشنهاد می‌شود و اگر قصد بر ترکیب است، استفاده از ترکیب کلاس رنگزای C و D و یا B و C ترجیح داده می‌شود که دارای Sublimation بسیار نزدیکی نسبت به یکدیگر هستند.