همه چیز درباره اسپاندکس

همه چیز درباره اسپاندکس

اسپاندکس، لایکرا یا الاستان نوعی لیف مصنوعی است که به دلیل خاصیت الاستیسیته ی خوبی که دارد بسیار مورد توجه است. این لیف نوعی کوپلیمر است که در سال 1958 توسط شیمیدانی به نام  Joseph Shivers در شرکت دوپانت (DuPont) کشف شد. صرف نظر از روش استفاده شده برای تولید اسپاندکس، ساختار شیمیایی محصول نهایی یکسان خواهد بود اما ممکن است الفاظ مختلفی که برای این پلیمر به کار میرود سبب سردرگمی مصرف کنندگان شود.

لغت اسپاندکس (spandex) برگرفته شده از لغت expands است و لفظی است که در آمریکای شمالی و کانادا بیشترین کاربرد را دارد، در حالیکه در اروپا لغت الاستان (elastane) کاربرد دارد و نزدیکترین لغت برای توصیف ساختار شیمیایی آن است و در کشورهایی مانند انگلستان، ایرلند، پرتقال، اسپانیا، آمریکای لاتین، استرالیا و نیوزلند لغت لایکرا (Lycra) استفاده میشود. لایکرا لفظی است که به صورت تجاری توسط شرکت دوپانت مورد استفاده قرار گرفته است.

در سال 2014 محققان دریافتند البسه ی حاوی لایکرا زیست سازگار نبوده و مشکلات زیست محیطی زیادی به همراه دارند. تاثیر منفی این الیاف بیشتر از سایر الیاف مصنوعی است. الیاف مصنوعی دیگری نظیر نایلون از منابعی مانند نفت یا ذغال سنگ تهیه میشوند اما الاستان به صورت کامل در آزمایشگاه سنتز میشود. اگر برای تولید آن از منابع تجدیدپذیر استفاده شود، مشکلات زیست محیطی آن کمتر خواهد شد.

الیاف اسپاندکس را میتوان به چهار روش زیر تولید کرد:

  • melt extrusion
  • reaction spinning
  • solution dry spinning
  • solution wet spinning

تمامی این روش ها در مرحله ی اول شامل اینترکشن میان مونومرها به منظور تولید پلیمر است. زمانی که پلیمر تشکیل شد، طی فرآیندهای مختلف الیاف تشکیل میشوند. هم اکنون بیش از 94.5 درصد از الیاف اسپاندکس در دنیا به روش خشک محلول ریسی (solution dry spinning) تولید میشوند.

به عنوان ماده اولیه برای تولید زنجیر اصلی این پلیمر از دو نوع پیش پلیمر ماکروگلایکول انعطافپذیر (flexible macroglycol) و دی ایزوسیانات سخت (stiff diisocyanate) می توان استفاده کرد. این ماکروگلایکول می تواند پلی استر، پلی اتر، پلی کرنات و یا ترکیبی از آن ها باشد. پلیمرهای مطرح شده پلیمرهای بلند زنجیر با گروه های هیدروکسیل در دو انتهای خود هستند و مهمترین ویژگی آن ها بلند و انعطاف پذیری آن هاست. دی ایزوسیانات دارای زنجیر کوتاه تری بوده و در دو انتهای خود دارای گروه ایزوسیانات است و همین باعث سختی آن میشود و استحکام زنجیر را به دنبال دارد.

مراحل تولید این پلیمر به شرح زیر است:

  • واکنش پلیمرها: در مرحله ی نخست، مونومرهای ماکروگلایکول با دی ازوسیانات با نسبت های مشخصی ترکیب میشوند. متداولترین نسبت برای آن ها نسبت 2:1 (گلایکول:دی ایزوسیانات) است. در مرحله ی خشک ریسی پیش پلیمر تهیه شده با مقدار مشخصی از دی آمین ترکیب میشود که به این مرحله، مرحله ی توسعه ی زنجیر گفته میشود. سپس ترکیب حاصل با حلال مناسب رقیق شده تا محلول ریسندگی حاصل شود.
  • تولید الیاف: محلول ریسندگی از روزنه های رشته ساز خارج شده و در این بین در محیطی حاوی نیتروژن و حلال گازی گرم میشود و به این ترتیب محلول پلیمری جامد میشود. در ادامه به منظور رسیدن به ضخامت مورد نظر، با استفاده از کمپرس هوا رشته ها در کنار هم قرار میگیرند.
  • پروسه نهایی: در نهایت الیاف با استفاده از مواد تکمیلی مورد عمل قرار میگیرد. از جمله این ترکیبات می توان به پلی دی متیل سیلوکسان و منیزیم استئارات اشاره کرد. این مواد از چسبیدن الیاف به هم جلوگیری کرده و پروسه های بعدی را تسهیل میکند.

سایت ایران­ یارن مفتخر است که یاری دهنده شما در امر خرید و فروش نخ و الیاف و سایر منسوجات باشد.

جهت کسب اطلاعات بیشتر و جدیدترین قیمت های نخ و الیاف با ما در ارتباط باشید.

خرید و فروش انواع

بازار نخ و الیاف ایران

لینک کوتاه

https://iranyarn.ir/c/ufdb

بازار نخ و الیاف ایران

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *