اهمیت رطوبت و جذب رطوبت الیاف

رطوبت الیاف

حیات همه موجودات عالم بر آب بنا نهاده شده است و آب در زندگی بشر نقش منحصر به فردی دارد. از این رو مطالعه آب و اثرات آن اهمیت دارد. وجود آب در مواد و محیط رطوبت نامیده می شود. وجود رطوبت در مواد سبب تغییرات شیمیایی، فیزیکی و مکانیکی در آن ها شده و در نهایت موجب تغییر در رفتارهای شیمیایی، فیزیکی و مکانیکی مواد می شود. لذا، مطالعه تأثیر رطوبت بر محیط و مواد حائز اهمیت است.

شناخت اثر آب و رطوبت به قدمت حیات بشر می باشد. ولی شواهد مکتوب موجود، شروع مطالعه جذب رطوبت الیاف نساجی را قرن 15 میلادی نشان می دهد. در قرن 15 میلادی جذب رطوبت الیاف پنبه توسط لئوناردو داوینچی (Leonardo da Vinci) مورد مطالعه و انداز هگیری قرار گرفته شده است. جذب رطوبت الیاف مصنوعی و جذب رطوبت الیاف پشم توسط نیکولاس (Nicholas) نیز بعد از ظهور و کاربرد آن ها در صنعت نساجی و پوشاک مورد مطالعه واقع شده است. در قرن بیستم و بین سال های 1924 تا 1932جذب رطوبت الیاف پنبه، ویسکوز ریون و استات توسط آرکوهارت (Urquhart) و همکارانش مورد بررسی قرار گرفته است.

جذب رطوبت یکی از ویژگی های ارزشمند پوشاک  می باشد. خاصیت جذب رطوبت الیاف نه تنها منجر به جذب عرق از روی پوست و خشک نگه داشتن بدن می شود، بلکه جذب رطوبت پوشاک باعث می شود تا پوشاک به عنوان نگه دارنده گرما، و عاملی برای حفاظت بدن از تغییرات ناگهانی شرایط محیط مثل حرارت و رطوبت، شناخته شود. اما، در کنار مزیت های فراوان جذب رطوبت الیاف، یکی از معایب جذب رطوبت الیاف، دشواری خشک کردن این الیاف و پارچه ها و پوشاک تهیه شده از این الیاف می باشد.

چون الیافی مثل پنبه، پشم و ویسکوز ریون که جذب رطوبت بالایی دارند، بعد از خیس شدن به راحتی خشک نمی شوند، ولی الیافی مثل پلی پروپیلن، پلی استر و پلی اتیلن که دارای جذب رطوبت پایینی هستند، بعد از خیس شدن، نسبت به الیاف طبیعی آسان تر و زودتر خشک می شوند.

رطوبت محیط

قبل از اینکه به جذب رطوبت الیاف و تعاریف آن پرداخته شود، لازم است نسبت به رطوبت محیط و تعاریف آن اطلاعاتی داشته باشیم. هوای محیط و هوای فضاهای مختلف همواره همراه با مقداری بخار آب است که بخار آب موجود در هوا را رطوبت هوا می نامند. مقدار رطوبت هوا در مکان های مختلف متفاوت است. مثلاً رطوبت هوا در کنار دریا معمولاً بیشتر از رطوبت هوا در بیابان و مناطق دور از سواحل است. همچنین رطوبت هوای جنگل معمولاً بیشتر از رطوبت هوا در کویر می باشد. به همین صورت رطوبت هوای فضاهای صنعتی مثل سالن های تولید، تجاری مثل فروشگاه ها و نمایشگاه ها، اقامتی مثل منازل و هتل ها، فرهنگی و آموزشی مثل سالن های نمایش و کلاسهای آموزشی از نظر فنی و راحتی حایز اهمیت است.

جذب رطوبت باعث تغییر در خواص الیاف می شود. جذب رطوبت الیاف سبب تورم الیاف شده، که تورم الیاف نیز موجب تغییر ابعاد الیاف خواهد شد و در نتیجه تورم موجب می شود تا اندازه شکل، سختی و سفتی و نفوذپذیری نخ و پارچه تغییر کند.

خواص مکانیکی و خواص اصطکاکی الیاف با جذب رطوبت تغییر می کند، در نتیجه جذب رطوبت سبب تغییر رفتار الیاف در انجام عملیات و حین استفاده به عنوان پوشاک می شود. جذب رطوبت الیاف یکی از عوامل مهم در تعیین خواص الکتریکی آن ها می باشد.به طوری که، جذب رطوبت باعث کاهش تمایل الیاف به ایجاد الکتریسیته ساکن می شود.

برای درک مفهوم رطوبت هوا و استفاده از مقادیر مربوط به رطوبت هوا در مسایل فنی و تجاری سه تعریف رطوبت مطلق،رطوبت اشباع و رطوبت نسبی در نظر گرفته می شود. این تعاریف به صورت زیر هستند:

رطوبت مطلق که با h نشان داده می شود ، عبارت است از جرم آب موجود در واحد حجم هوا. رطوبت مطلق در واقع نشان دهنده جرم بخار آب موجود در واحد حجم هوا می باشد. واحد رطوبت مطلق در واحد بین المللی SI گرم بر متر مربع می باشد.

رطوبت اشباع: رطوبت اشباع که با hs نشان داده می شود، عبارت است از حداکثر رطوبتی که واحد حجم هوا با دما و فشار معین می تواند در خود نگه دارد. واحد رطوبت اشباع همان واحد رطوبت مطلق یعنی گرم بر مترمکعب بوده و نشان دهنده جرم حداکثر بخار آب است که واحد حجم هوا با دما و فشار معین می تواند در خود نگه دارد. لازم به توضیح است که اگر هوای یک محیط به اشباع برسد، یعنی رطوبت آن در حالت اشباع باشد، و اگر بخار آب به داخل آن محیط وارد

شود، بخار آب اضافی به صورت قطرات آب در می آید، چون هوای محیط مربوطه دیگر ظرفیت نگهداری بخار آب بیشتر را ندارد.با تغییر دما و فشار یک محیط، ظرفیت آن محیط برای نگهداری بخار آب یا رطوبت نیز تغییر می کند. لذا، با تغییر دما و فشار یک محیط، رطوبت اشباع محیط نیز تغییر می کند. یعنی رطوبت اشباع یک محیط بستگی به دما و فشار آن محیط دارد. بر این اساس،اگر دمای یک محیط زیاد شود، رطوبت اشباع آن محیط نیز زیاد می شود. اما اگر فشار یک محیط زیاد شود، رطوبت اشباع آن کم می شود.اگر در فضایی با دما و فشار معین مقداری رطوبت وجود داشته باشد ولی رطوبت در حد اشباع نباشد، چنانچه دمای این فضا را به تدریج کاهش دهیم، در نهایت به دمایی خواهیم رسید که در آن دما رطوبت فضای مورد نظر به حد اشباع خواهد رسید. با رسیدن رطوبت فضا به حد اشباع، چنانچه دمای این فضا را همچنان کم کنیم، رطوبت موجود در این فضا به شکل قطرات آب در آمده و بر روی دیواره های فضای مورد نظر یا روی اجسام موجود در آن فضا خواهند نشست که به این قطرات آب شبنم می گویند

رطوبت نسبی: رطوبت نسبی که با r.hنشان داده می شود، عبارت است از نسبت رطوبت مطلق هوا در یک شرایط معین دما و فشار به رطوبت اشباع هوا در همان شرایط دما و فشار، و معمولاً به درصد بیان می شود.

رطوبت نسبی در واقع نشان می دهد که رطوبت مطلقی که در هوا وجود دارد، چند درصد از رطوبت اشباع آن هوا (با شرایط دما و فشار معین) است.

اضافه وزن مجاز رطوبت محموله های نساجی

در معاملات تجاری مواد نساجی و منسوجات مثل الیاف و پارچه، یک حدی از رطوبت جذب شده توسط کالای نساجی مجاز بین خریدار و فروشنده مورد توافق قرار می گیرد. یعنی در خرید و فروش محموله های  نساجی، وزن محموله با رطوبت بازیافته معین مورد توافق طرفین قرار گرفته و در اسناد مربوط به خرید و فروش درج می گردد. لازم به اشاره است که مقدار اضافه وزن مجاز فقط برای آسانی در عملیات تجاری نظیر توزین و پرداخت و دریافت ارزش محموله مورد نظر بوده، و معمولاً مقدار اضافه وزن مجاز طوری انتخاب می شود که در عمل کارهای مربوط به خرید و فروش تسهیل شود، و لزوماً اضافه وزن مجاز برابر رطوبت بازیافته در شرایط استاندارد در نظر گرفته نمی شود.

رطوبت بازیافته برای اضافه وزن مجاز بعضی از الیاف در جدول زیر درج شده است:

 

نوع لیفدرصد رطوبت بازیافته برای اضافه وزن مجاز
پنبه8/5
کنف12
کتان12
جوت13/75
ویسکوز ریون13
استات سلولز ثانوی9
ابریشم11
پشم19_14
نایلون 66 و نایلون 65/75_ 6/25
پلی استر5/1 یا 3

 

مطالب مرتبط:

سایت ایران­ یارن مفتخر است که یاری دهنده شما در امر خرید و فروش نخ و الیاف و سایر منسوجات باشد.

جهت کسب اطلاعات بیشتر و جدیدترین قیمت های نخ و الیاف با ما در ارتباط باشید.

خرید و فروش انواع

بازار نخ و الیاف ایران

لینک کوتاه

https://iranyarn.ir/c/psrk

بازار نخ و الیاف ایران

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *