الیاف اکریلیک به صورت گسترده در تولید نخ و پارچه مورد استفاده قرار میگیرند. الیاف اکریلیک یا پلیاکریلونیتریل به مواد پلیمری با حداقل 85 درصد مونومر اکریلونیتریل اطلاق میشود. کومونومر اصلی از استرهایی مانند متیلاکریلات و وینیل استات تشکیل شده است. کومونومرها باعث افزایش قابلیت انحلال شده و انعطافپذیری و مورفولوژی الیاف را بهبود میبخشند. الیاف اکریلیک از مقاومت خوبی در برابر هوا، مواد شیمیایی برخوردار بوده و از نظر راحتی پوشاک نیز بسیار مناسب است.
الیاف اکریلیک به صورت ترکیبی با الیاف مصنوعی مانند پلیاستر و نایلون و الیاف طبیعی مانند پنبه و پشم نیز در بازار عرضه میشوند.
فرایند تولید الیاف اکریلیک فرایندی کامل با 50 سال سابقه است. بطور خلاصه روند تولید این الیاف شامل پلیمریزاسیون(سوسپانسیون و انحلال) و ریسندگی است.
روند اقتصادی:
همانطور که گفته شد الیاف اکریلیک طبق دو پروسه رایج تولید میشود:
- انحلال پلیمر با روش ترریسی (رایج در غرب اروپا و چین)
- سوسپانسیون با روش ترریسی (رایج در غرب اروپا و چین)
همچنین وابستگی هزینه تولید به نوسانات قیمت جهانی اکریلونیتریل نیز حائز اهمیت است در واقع کلیه هزینهها شامل تفکیک هزینههای تولید مواد اولیه، هزینههای مستقیم و ثابت برای هر تن به صورت سالانه و هزینه استهلاک نیز برآورد شده است.
بررسی بازار تجاری
همانطور که در شکل زیر نشان داده شده است، بخش زیادی از کاربرد الیاف اکریلیک در بازار جهانی در صنعت پوشاک (63 درصد) و در لوازم منزل (30 درصد) میباشد. این کاربردها خواص الیاف اکریلیک را در درجه اول به عنوان پشم مصنوعی و تا حدی به عنوان پنبه مصنوعی منعکس میکند. بنابراین نخهای حاصل از این الیاف در پوشاکی مانند سوئیشرت، جوراب، بافندگی حلقوی، لباسهای ورزشی و البسه کودکان کاربرد دارد. در بحث لوازم منزل در پتو، تشک و کالای خواب، فرش، سایبان و… استفاده میشود.
در صنعت نیز الیاف اکریلیک کربنیزه شده و پیش اکسید شده به عنوان جایگزین آزبست برای کاربردهایی مانند کلاچ و لنت ترمز استفاده میشود. الیاف تمام کربنیزه شده اکریلیک نیز برای تولید الیاف کربن با استحکام بالا استفاده میشود.
مصارف الیاف اکریلیک در شکل زیر نشان داده شده است:
نامهای تجاری متداول الیاف اکریلیک عبارتند از: Acrilan ،Creslan ،Orlon ،Sayelle و Zefran. از آنجایی که الیاف اکریلیک معمولا در اثر فرآیند تکسچرایزینگ به نخ تبدیل میشوند، زیردستی مانند نخهای حجیم پشمی دارند و از درخشندگی متوسطی برخوردارند.
مشخصات الیاف اکریلیک
استحکام کششی ضعیف- خوب
مقاومت در برابرسایش ضعیف- خوب
مقاومت گرمایی ضعیف
مقاومت در برابر چروک خوب
مقاومت در برابر نور خیلی خوب
الاستیسیته خوب
انعطافپذیری خوب
الیاف مداکریلیک به دلیل دمای خمیری شدن(نرم شدن) پایین خاصیت کششی و خاصیت فرمگیری خوبی دارند. این الیاف که در ساختار آنها حداقل 35 درصد اکریلونیتریل بکار رفته است و بیشتر برای مصارف عایق و ضد حریق استفاده میشود و مصارفی نیز در تولید خز مصنوعی و موی مصنوعی دارد. رنگ الیاف مداکریلیک معمولا سفید یا شیری رنگ است. خواص مداکریلیک بسیار شبیه اکریلیک است، با این تفاوت که اشتعال پذیر نیست و در صورت آتش گرفتن، خود به خود خاموش می شود. یکی از خواص منحصر به فرد مداکریلیک، قابلیت محافظت بدن، در مقابل قوس الکرتیکی است. همچنین، پایداری ابعادی خوبی دارد و الیاف نرمی است. الیاف مداکریلیک در مقابل اسیدها، بازهای ضعیف و حلال های آلی، مقاوم هستند. همچنین، در مقابل حشرات خورنده و نور خورشید، پایدارند.
گروه بازرگانی نخ و الیاف ایران مفتخر است که برای سالهای متمادی انواع الیاف اکریلیک (براق و سمیدال) و دنیرهای مختلف (7/2، 4، 5، 6 و…) و اندازه (کات)های مختلف مانند 120-155 را برای مصرفکنندگان محترم عرصه نساجی فراهم کند.